ÖDENMEYEN SGK PRİMLERİ

1. GİRİŞ

Bilindiği üzere; 5510 Sayılı Kanun’un Primlerin Ödenmesi başlıklı  88. Maddesinde: “…..Kuruma fiilen ödenmeyen prim tutarları, gelir vergisi ve kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılamaz. “ denilmektedir.

SGK primlerinin dönem gideri olarak ticari kazançtan indirilebilmesi için Kuruma ilgili olduğu dönem içinde ödenmesi gerekmektedir. Bu durumun tek istisnası; aralık ayına ait olan sigorta primlerinin ertesi yılın ocak ayı içinde ödenmesi durumunda bu primlerin aralık ayının gideri olarak dikkate alınabilmesidir. (1)

Ancak finansman sıkıntısı, şirket politikası ...vb. nedenlerle SGK primlerinin öden-e-mediği sık sık karşılaşılan bir durumdur. Yazımızın konusunu işbu ödenmeyen SGK primleri oluşturmaktadır.

2. SGK PRİMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

Safi kazancın tespitinde, indirilmesi kabul edilen giderler Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde düzenlenmiştir. Gelir Vergisi Kanununun 40/2. maddesi uyarınca “hizmetli ve işçilerin işyerinde veya iş yerinin müştemilâtında iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilâç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı (Bu primlerin ve aidatın istirdat edilmemek üzere Türkiye'de kain sigorta şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına ödenmiş olması ve emekli ve yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz bulunmaları şartiyle), 27'nci maddede yazılı giyim giderleri;” safi kazancın tespiti sırasında indirim konusu yapılır. Tahakkuk esasının doğal bir sonucu olarak; ticari kazancın tespitinde tahakkuk eden giderler de dönem kazancının hesaplanmasında dikkate alınmaktadır.

Genellikle ilgili bulundukları ay sonunda tahakkuk ettirilen SGK primleri ilgili gider hesaplarının borcu karşılığında 361 – Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı’nın alacaklandırılması şeklinde muhasebeleştirilir.

Bilindiği üzere; 5510 Sayılı Kanun’un Primlerin Ödenmesi başlıklı  88. Maddesinde: “…..Kuruma fiilen ödenmeyen prim tutarları, gelir vergisi ve kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılamaz. “ denilmektedir.

Yine SGK primlerinin gider yazılmasıyla ilgili  174 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile yapılan açıklamada: "... SGK priminin gider olarak dikkate alınabilmesi için, bu primlerin Sosyal Sigortalar Kurumu'na fiilen ödenmiş olması gerekmektedir. Bu nedenle, sigorta primleri, dönemine ve ait olduğu yıla bakılmaksızın fiilen ödendiği tarihte gider yazılacaktır “ ifadeleri yer almaktadır.

Ödenmemiş olduğu halde, gider olarak muhasebeleştirilen SGK primlerinin Gelir veya Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nde Kanunen Kabul Edilmeyen Gider (KKEG) olarak dikkate alınmak suretiyle vergi matrahına ilave edilmesi gerekir.

Bu uygulama; ödenmemiş SGK primlerinin beyannameler üzerinde matraha ilave edilmesini, geçmiş yıllara ait olup da cari yılda ödenenlerinde matrahtan indirilmesini gerektirmektedir. Aradan yıllar geçtikçe, geçmişte ödenmeyen SGK primlerinin ödenmesi ve matrahtan indirilmesi giderek karmaşık bir hal alabilmektedir. (2)  

Böyle yapılmayarak fiilen ödenmemiş SGK primlerini ödeme yapılıncaya kadar ya kayıtlara hiç almamak ya da gelecek dönem giderlerine kaydetmek suretiyle ödendiği döneme kadar taşımak ve her iki durumda da ödeme tarihinde giderleştirmek, gerek Tek Düzen Hesap Planına gerekse SPK mevzuatına göre doğru bir uygulama değildir.

Çünkü söz konusu gider ticari açıdan tahakkuk etmiş olup, gider yazılmak durumundadır. Vergisel açıdan gider yazılamama durumu özel düzenlemeden kaynaklanmaktadır. Başka bir anlatımla, özel vergisel düzenleme söz konusu giderin ticari açıdan gider yazılmasını engellemez. (3)

Tahakkuk edildiği dönemde gider yazılan (sonradan KKEG olarak vergi matrahına ilave edilen) SGK primlerinin, ödendikleri zaman tekrar gider yazılması yerine Gelir veya Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nde vergi matrahından indirilmesi gerekeceğinden; muhasebe açısından en uygun olan işlem, ödenmediği için KKEG olarak vergi matrahına ilave edilen tutarların nazım hesaplarda takip edilmesidir. Çünkü; 174 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği’ne göre; sigorta primleri, dönemine ve ait olduğu yıla bakılmaksızın fiilen ödendiği tarihte gider yazılacaktır. Ödendiği zaman beyannamede vergi matrahından indirilmesi gereken tutarlar Nazım hesaplar aracılığıyla kolayca tespit edilebilecektir.

3. TECİL EDİLMİŞ SGK PRİMLERİ  

Sosyal Sigortalar Kurumu, bazı durumlarda SGK borçluları için yeni vade tayin edebilir. Yeni vadeler sonucunda daha önceki vadeler geçersiz olacağından, SGK primlerinin zamanında ödenmediğinden bahsedilemez. Bu durumda da tecil edildiği için ödenmeyen primlerin kanunen kabul edilmeyen gider olarak beyannameye yansıtılması gerekmez. Ancak tecil edilen primlerin yeni vadesi geldiği halde bu yeni vadelere göre hala ödenmemişse o zaman kanunen kabul edilmeyen gider olarak beyannameye yansıtılmalıdır. Tecil, vadesi gelmeyen borçlar için istenebileceği gibi vadesi geçmiş borçlar için de istenebilir. Tecilin vade tarihi ile tecilin kabulu farklı vergilendirme dönemindeyse tecil edilen primler vadesinde ödenmediği için kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınmış olması ve beyannameye yansıtılmış olması gerekir. Tecil tarihinin rastladığı dönemde ödenen primler beyannamede diğer indirim olarak dikkate alınmalıdır.

4. SONUÇ

Ödenmeyen SGK primlerinin aktifte bir hesapta bekletilmek yerine tahakkuk sırasında gider yazılıp, Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nde KKEG olarak vergi matrahına eklenmesi gerekir.

Tahakkuk ettiği dönemde gider (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) yazıldıktan sonra ki hesap dönemlerinde (sonraki yıllarda) ödenen SGK primlerinin ise mükerrer olarak gider yazılmak (KKEG de olsa önceki yıl gider olarak yazılmıştı) yerine yine Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyannamesi’nde “diğer indirim” olarak vergi matrahından düşülmesi gerekir. 

(1) T.C. İSTANBUL VALİLİĞİ Defterdarlık Vasıtasız Vergiler Gelir Müdürlüğü B.07.4.DEF.0.34.11/KVK-8/7- sayılı müktezası.

(2) Şadi Çetin (YMM) - Ödenmeyen SGK Primlerinin Gider Yazılması Sağlanmalıdır

(3) Erdoğan SAĞLAM (YMM) - Ödenmeyen Sigorta Primlerinin Sonradan Ödenmesi Halinde Nasıl Giderleştirileceği ve Tecil Edilen Primlerin Durumu